قوانين زرتوشت

تأملی بر توهین به مقدسات در ادیان توحیدی - زرتشت سزای مرتد از دین زرتشت حتی اگر از خاندان پادشاهی باشد، اعدام است/ صد تازیانه مجازات کسی که خاک را آلوده کند در آيين زرتشت آمده است: کسی که دینش را تغییر دهد و به دین اسلام بگراید، مرتکب گناه شده است و اگر در طي یکسال به دین زرتشت بازنگردد، سزایش مرگ خواهد بود. گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»- زهرا سالاری طرزقی؛ در عرصه پژوهش‌های عینی، مطالعه احکام و مقررات پیشین دارای اهمیت بسزایی است؛ زیرا ادیان الهی دارای جوهر و حقیقت واحدی هستند و از این رو، شناخت احکام و مقررات آیین‌های مختلف ما را با سیر تغییر و تحولاتی که در احکام و ادیان الهی رخ داده است، آشنا می‌سازد. در این شماره بر آنیم تا مقررات دین زرتشت و مجازات اهانت به آن را تبیین و بررسی كنیم. دين زرتشت دين سه شاهنشاهي بزرگ ايران بوده است دین زرتشت در مقام یکی از ادیان متنفذ آسیا، کهن‌ترین دین وحیانی است که دین رسمی سه شاهنشاهی بزرگ ایران بوده است. جزء سوم کتاب مقدس زرتشتیان «وندیداد» نام دارد که حاوی احکام شریعت زرتشت است. «وندیداد» در اصل (وی - یوداد) و به معنای قانون ضد دیو بوده مقصود از این عنوان آن است که قوانین آن ضد پلیدی‌ها و بدی‌ها می‌باشد. بي احترامي به احكام دين زرتشت مستوجب عقوبت است دین زرتشت مانند تمامی ادیان، شامل احکام و مقرراتی است که هر گونه بی احترامی به آنها مستلزم مجازات و عقوبت مي باشد. از مهم‌ترین این مقدسات که مشترک همه ادیان است، خود دین زرتشت می‌باشد و ارتداد از آن مستوجب سخت‌ترین عذاب‌ها خواهد بود (هرچند آنها همه احکام حقوقی را دستور خدا و زرتشت جلوه می‌دادند و فرد مخالف را کافر و مرتد قلمداد می‌کردند). سزای مرتد از دین زرتشت مرگ است در روایت شو امید هیشتان (پرسش و پاسخ 25، صفحه 97 و 17) آمده است: «کسی که دینش را تغییر داده و به دین اسلام بگراید، مرتکب گناه متابوهل شده است و اگر در دوران یکسال به دین اصلی‌اش یعنی زرتشت بازنگردد به مجرد خاتمه سال، سزایش مرگ خواهد بود». ثروت زرتشتي مرتد غصب مي شود هر مال و ثروت و درآمدی که فرد در زمان زرتشتی بودن داشته باشد، مشمول «قانون انسان‌های بدوی» می‌گردد. به موجب این قانون، هر زرتشتی که به آن اموال قبل از همه دست یافت، می‌تواند آنها را تصاحب کند. اگر برای شخص غاصب این امکان باشد می‌تواند آن را تصاحب کند و برای خود نگاه دارد و اگر خودش قادر به نگهداری آن نباشد، باید آن را به کسی که در زمان زرتشتی بودنش صاحب آن بوده پس بدهد. مرتدان حتی اگر از خاندان پادشاهی بودند، اعدام می‌شدند در واقع، بازگشت از دین زرتشت و آيین پدر و نیاکانی، جنایت به خدا است و چنانچه جرم او اثبات شود مجازاتش اعدام است و در این مورد کم‌ترین گذشتی روا نمی‌دارند. اين حكم حتی درباره خاندان پادشاهی و درباریان نيز اجرا مي‌شد. نمونه بارز آن پیر گشنسب، برادرزاده شاپور دوم بود که عیسوی شده بود يا موبد زمان یزدگرد دوم که محاکمه و اعدام گردیدند. وجود آيين‌هاي مختلف دليل شدت عمل در مورد مرتدان بود علت این شدت عمل درباره مرتدان شاید به این خاطر بود که در دوران ساسانی اقلیت‌های قومی - مذهبی همچون عیسویان، بودائیان، یهودان و مانویان وجود داشتند. به دليل وجود این آئین‌های مختلف، چنین قوانین سختی را درباره از دین برگشتگان زرتشتی اعمال می‌کردند؛ چرا که معتقد بودند بخشندگی، رحمت و مهربانی پروردگار در اعطای نعمت‌هایش شامل حال کفار نمی‌شود. زرتشتيان مرتد را قطعه قطعه می‌کردند براساس قوانین زرتشتی فرد مرتد، مهدورالدم شمرده می‌شد و پس از دستگیری اعدام می‌گشت. طرز اعدام این افراد نیز به شدیدترین نحو ممکن بود که شامل مثله کردن، قطعه قطعه کردن، سر بریدن، درهم کوبیدن همه استخوان‌ها و انداختن فرد مرتد در زیر پای پیل مي‌شد و شرح آن در «وندیداد» موجود است. گناهان طهارت‌ناپذیر در دین زرتشت در اوستا بعضی از گناهان و جرایم به «گناه بی توبه» یا «گناه طهارت ناپذیر» موسوم است که تاوان آن سخت و سنگین است. در این موارد، شخص گناهکار (پشوتتو) می‌شود و مستحق مجازات اعدام می‌گردد. روان چنین شخصی پس از مرگ نمی‌تواند به وسیله توبه، از مجازات آخرت بخشوده شود و موجب عدم گذشتن وی از پل چینو (پل صراط) می‌گردد که مهم‌ترین اين گناهان خروج از دین زرتشتی و ارتداد است. گناهانی که موجب مرگ ارزان می‌شود دسته دیگر گناهانی است که مستوجب «مرگ ارزان» یا «تتابوهل» است و چندین گناه را در بر‌می‌گیرد که اهم آنها شامل موارد زیر می شود: 1. کسی که به هر کیش بگرود و بخواهد آن را ستایش کند 2. کسی که پیمان‌شکنی کند 3. كسی که به مردم مقدس آزار رساند 4. فردي كه بدعت‌گذاری کند 5. کسی که به آتش بهرام زیان رساند 6. کسی که سگ آبی را بکشد. قداست آتش، آب، خاک و باد در آيين زرتشت بی حرمتی و هرگونه زیان‌رسانی به آتش نیز عواقب بدی در پی دارد؛ زیرا آتش جزء مقدسات دین زرتشت به حساب می‌آید. از دیگر مقدسات اين دین آب، خاک و باد است که به همراه عنصر آتش جزء عناصر اربعه بوده و تقدیس آن بر همگان واجب می‌باشد. کشتن سگ آبی نیز از اعمال ممنوعه می‌باشد؛ زیرا او در ارتباط با آب است و لذا حکم کشتن آن، مرگ ارزان یا اعدام است. زرتشتیان اعتقاد دارند هرجا که نور باشد، خدا هست آتش از مقدسات دين زرتشت است كه در جلو آن نماز می‌خواندند. زرتشتیان در نماز به نور نگاه می‌کردند که آتش نیز به عنوان نور، یکی از نمادهای خداوند محسوب می‌شود. آنها معتقد بودند هر جا که روشنایی (نور خورشید- ماه- آتش) باشد، خداوند نیز هست. در واقع، آتش نشانه ملکوت الهی و اهورامزدا (خالق نور و روشنایی) است؛ به همین خاطر فقط چوب پاکیزه و خشک بر آن می‌نهادند. مجازات كسي كه مرده‌اي را غسل مي‌داد آب نیز در دین زرتشت از تقدس و احترام خاصی برخوردار بود و پاکیزگی آب باید حفظ می‌شد؛ چرا که آب مظهر آفرینش و فزونی بخش (هئوروتات) است. به همین دليل، اگر فردی بدون آزمودگی و از روی خودسری مرده‌ای را غسل می‌داد محکوم به مرگ بود. چنین كسي را برهنه می‌کردند و دستش را می‌بستند، سرش را می‌بریدند و لاشه‌ او را برای کرکسان می‌گذاشتند. صد تازیانه مجازات کسی که خاک را آلوده کند خاک نیز از مهم‌ترین مقدسات دین زرشت به شمار می‌آمد و هرگونه بی احترامی و آلوده نمودن آن عواقب بدی را در پی داشت. به زعم آنها، از بدترین چیزهایی که خاک را آلوده می‌كند لاشه انسان و سگ مرده است. اگر فردی استخوان سگ مرده یا انسان مرده را به اندازه یک بند انگشت میانه به زمین می‌انداخت به صد تازیانه محکوم می‌گردید. به خاطر قداستی که خاک داشت، مرده را در دخمه و امروزه در قبرهای بتونی بدون ریختن خاک دفن می‌کنند. کیفر دفن انسان یا سگ در خاک، مرگ بود و این حکم در دوره ساسانیان با شدت و حدت بیشتری به اجرا در می‌آمد. به خاطر قداستی که آب، آتش و خاک داشتند، نه تنها از دفن مرده‌ها جلوگیری می‌کردند بلکه انداختن آن در آب یا سوزاندن جسد نیز تخلف محسوب می‌شد و مجازات‌های شدیدی در پی داشت. دلیل پذیرش سریع اسلام توسط ایرانیان با وجود اینکه دین زرتشت یک دین یکتاپرست بود، اما یکی از دلایلي که ایرانیان به سرعت دین اسلام را پذیرفتند همین قوانین و آيین‌های سخت زرتشت در باب اجتناب از آلوده کردن آتش، آب و خاک بوده است.